Życie przedmiotów

2015

Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 2020
Art Market Budapest, Budapeszt 2018
Galeria Lookout, Warszawa 2015

Wywiad z prof. Markiem Krajewskim w nawiązaniu do wystawy:
www.magazynszum.pl/przydasie-rozmowa-z-markiem-krajewskim

Pojęcie życia przedmiotu, a dokładniej historii życia przedmiotu pojawia się w archeologii, gdzie jest rozumiane jako zbiór procesów, w trakcie których obiekt interaguje z innymi rzeczami i ludźmi, procesów rozpoczynających się wytworzeniem przedmiotu, a kończących pozbyciem się go przez jednostkę lub wspólnotę. (Marek Krajewski, 2013)

Do budowy obiektów zaprezentowanych na fotografiach nowego cyklu Paweł Błęcki używa artefaktów z „domowych wykopalisk”. Artysta odnosi się do powszechnego procesu, w którym człowiek najpierw pozbywa się obiektów materialnych, by po upływie kilku wieków zacząć traktować je jak cenne dobra kulturowe. W Życiu przedmiotów Paweł Błęcki zajmuje się archeologią w mikroskali. Interesują go rzeczy, których domownicy pozbyli się stosunkowo niedawno. Pozbawione zadań, zapomniane, gromadzone w zakamarkach mieszkań przedmioty najniższej rangi i ich niedopasowane do siebie elementy stające się niezależnymi, dysfunkcyjnymi rzeczami. Cytując artystę, każdy ma jakąś zatyczkę, która zatyka nie wiadomo co albo plastikowy element, który zapewne do czegoś służy, ale odgadnięcie jego funkcji wymagałoby zatrudnienia rzeczoznawcy. Układając przedmioty w fotografowane później wysokie, wąskie, wieloelementowe totemy Paweł Błęcki ponownie nadaje im znaczenie. Budując totem tworzy nie tyle obiekt, co towarzyszący końcowi ich życia obrzęd. Wystawa jest efektem wieloletniej fascynacji Pawła Błęckiego przedmiotami i jego rozważań na temat naszych z nimi relacji. Artysta czerpie inspirację z socjologii przedmiotów i jej spostrzeżenia o podobnym statusie przedmiotów i ludzi w tworzących rzeczywistość sieciach zależności. Chcąc je podkreślić odprawia dla przedmiotów symboliczny, dziwny, stworzony specjalnie dla nich rytuał pogrzebowy, a więc obrzęd zarezerwowany zwykle dla człowieka. Przedstawiając moment śmierci przedmiotów zwraca uwagę na ich przezroczyste, przemijające niezauważenie życia. Praca Pawła Błęckiego wynika z przekonania, że tylko podważenie antropocentrycznej postawy człowieka i zaakceptowanie równego ludziom statusu przedmiotów oraz ich aktywnego wpływu na sieci zależności, w których wspólnie funkcjonujemy pozwoli nam na nowo zrozumieć, jak pisze Marek Krajewski „świat, który stwarzamy, ale nie rozumiemy, ponieważ traktujemy zawsze jako gatunkowo od siebie odrębny”. Żeby to osiągnąć artysta uważnie przygląda się przedmiotom, ich roli w świecie i podejmuje trudne zadanie uznania ich autonomii.

Tekst: Katarzyna Różniak